Obco brzmiąca nazwa naszej fundacji prowokuje do pytań. Jakobstaf jest słowem nieznanym większości Polaków, także harcerzom, choć to właśnie z tradycji harcerskiej się wywodzi. Zatem warto poświęcić klika słów, by wyjaśnić jego znaczenie.
Laska Jakuba
Laska Jakuba (po holendersku - Jakobstaf) była przyrządem nawigacyjnym stosowanym przez starożytnych żeglarzy. Służyła do wskazywania właściwej drogi.
Jakobstaf w znaczeniu harcerskim i skautowym
W 1937 BiPi użył Jakobstaf jako symbolu V Jamboree skautowego w Vogelenzang. Było to szczególne Jambo i szczególny symbol. Oto po latach nieskrępowanego i żywiołowego rozwoju międzynarodowego ruchu skautowego, zaczęły się na jego obliczu pojawiać rysy i pęknięcia, będące zapowiedzią przyszłych podziałów. Przyczyną tego stanu rzeczy były naturalnie napięcia spowodowane przez dążący do wojny nazizm i komunizm. Naczelny Skaut Świata na tym szczególnym, jak się okazało ostatnim za jego życia Jamboree, poprzez symbol Laski Jakubowej, chciał wezwać skautów, by w nadchodzącej burzy nie gubili obranego kierunku. Chciał przypomnieć, iż są wszak ponadczasowe wartości i niezmienne idee, które winny być dla wszystkich skautów drogowskazem.
Wartości, które uosabia Lask Jakubowa są oczywiste: w głównej swej konstrukcji Jakobstaf nawiązuje do Krzyża (inne nazwy Laski to Jacob's Cross lub Cross of Staff) co wskazuje na korzenie wartości skautowych. Dziesięć ramion Laski przypomina zarówno dekalog, jak i Prawo Harcerskie.
Dla nas V Jamboree ma również symboliczny wymiar: harcerstwo polskie było wówczas w największym swym rozkwicie i uczestniczyło w Jambo jako pełnoprawny członek skautowej rodziny. Bez żadnych kompleksów, bez pokus ślepego naśladownictwa, z własnym, wspaniałym dorobkiem. Do tego okresu warto się dziś odwoływać.
Symbolika Kursu Jakobstaf
Pięć drewnianych elementów z jakich składa się Jakobstaf, symbolizowało pięć ścieżek tematycznych zajęć, którym przypisaliśmy różne gatunki drzew:
Dąb: drzewo długowieczne, o drewnie twardym i wytrzymałym, budowano z niego przecież najlepsze okręty - symbolizowało Ideę
Brzoza: drzewo pionierskie, pierwsze zawsze wchodzące na ugór, o bardzo wszechstronnych możliwościach: ma piękne, ozdobne drewno, jest sokodajna, dostarcza harcerzom doskonałej kory na rozpałkę - stanowiło zobrazowanie Metody.
Olcha: o drewnie doskonałym do obróbki, dobrze się suszącym, nie pękającym - uosabiało Program.
Buk: trudny w obróbce, twardy, ale bardzo użyteczny, robiono z niego zarówno panewki do łożysk, jak i instrumenty muzyczne - był synonimem Organizacji.
Sosna: o drewnie podatnym, sprężystym, doskonałym do wszelkich konstrukcji budowlanych, a także do palenia Ognia - reprezentowała Kształcenie
Odznaka Kursu Jakobstaf
Odznaka kursu, oprócz Laski Jakubowej, zawierała również inny symbol mający wskazywać harcerzowi właściwą drogę, jest nim oczywiście lilijka harcerska, a konkretnie - stylizowana lilijka zawiszacka. Takiej lilijki używały podczas wojny Szare Szeregi, musiała być prosta, bo cięto ją ze zwykłej blachy. Zawiszacka lilijka z Laską Jakuba w "sercu" przypomina, że harcerstwo polskie nie zgubiło właściwego kierunku, mimo przejścia przez największe burze cywilizowanego świata - II Wojnę Światową i "okupację" sowiecką.
Odznaka symbolizowała również wiarę, że absolwent Jakobstaf nigdy się nie pogubi, bo poznał wiele metod i potrafi używać wielu narzędzi, bezbłędnie prowadzących go do celu.
Gdy zawiedzie kompas - jest jeszcze Jakobstaf!
Marek Gajdziński
