PRZEWODNICZĄCY RADY FUNDATORÓW
Urodzony 26 sierpnia 1960 roku w Warszawie.
Całe harcerskie życie związany jest z 16 Warszawską Drużyną Harcerzy im. Zawiszy Czarnego - jedną z najstarszych drużyn harcerskich w Polsce i jedną z najstarszych drużyn skautowych na świecie. Fenomen tej drużyny polega na tym, że od chwili powstania tj. od października 1911 roku, do dziś dnia, zachowała ona pełną ciągłość nie tylko ideową i metodyczną, ale także organizacyjną i personalną. Każdy kolejny drużynowy Szesnastki jest wychowankiem poprzedniego. W ten naturalny sposób, cały bogaty bagaż tradycji i doświadczeń wszystkich poprzednich pokoleń instruktorskich przekazywany jest w przyszłość. Przy Szesnastce, stale jest obecny "Olimp", czyli nieformalna rada byłych drużynowych, którzy stoją na straży wartości ideowych i tradycji drużyny. Od początku swego istnienia drużyna ta była zawsze niezwykle aktywna. Jest uznawana przez historyków za jedną przewodzących i nadających ton całemu harcerstwu. W ten oczywisty sposób Szesnastka Warszawska uosabia niejako tradycję całego polskiego harcerstwa i jego doświadczenie. Marek Gajdziński jest więc w prostej linii spadkobiercą tradycji rozpoczętej w 1911 roku przez Janusza Rudnickiego, Jurka Wądołkowskiego, Pietrka Olewińskiego, Alojzego Pawełka i kontynuowanej przez liczne zastępy kolejnych wybitnych instruktorów - drużynowych Szesnastki. W tym duchu został wychowany jako harcerz i ukształtowany jako instruktor. Jego wiedza i doświadczenie jest sumą doświadczeń ponad stuletniej sztafety pokoleń harcerskich.
Służba w 16WDH
Do drużyny wstąpił w 1971 roku mając 11 lat. W 1974 roku został zastępowym. W 1975 roku, z powodu braku drużynowego, już jako przyboczny, wziął na siebie ciężar prowadzenia jednego z dwóch plutonów drużyny. W 1977 roku został oficjalnie mianowany drużynowym i uzyskał pierwszy stopień instruktorski. Był drużynowym do sierpnia 1980 roku odnosząc z nią wiele sukcesów harcerskich. Mimo bardzo niesprzyjających okoliczność zewnętrznych, drużyna ta działa pełnym, tradycyjnym systemem metodycznym i stała na bardzo wysokim poziomie.
W sierpniu 1980 został szczepowym Szesnastki. Prowadził szczep złożony z kilku drużyn harcerskich i zuchowych do stanu wojennego, kiedy to został zawieszony w prawach instruktorskich i zdjęty z funkcji przez władze ZHP.
W tym czasie założył, z początku działającą tajnie, drużynę wędrowniczą, z którą, w sposób niezwykle aktywny włączył się w nurt podziemnego życia społecznego i harcerskiego. M. in, prowadzona przez niego drużyna zorganizowała wystawę "75 lat harcerstwa w Warszawie", obsługiwała technicznie Filharmonię im. R. Traugutta dającą koncerty pieśni patriotycznych w kościołach, w konspiracji utworzyła i obsługiwała sieć krajowego kolportażu wydawnictw niezależnych podziemnego Ruchu Harcerskiego i była drużyna służbową mazowieckiego sztabu Białej Służby w 1987. Na skutek represji po BS'87 drużyna ta została rozwiązana przez władze ZHP, a on sam zawieszony w prawach instruktora.
Prowadząc dalej konspiracyjną działalność w Ruchu Harcerskim nadal wspierał Szesnastkę. Wspierał ją nawet po tym, jak w 1991 roku zdjął mundur harcerski – jak mu się wtedy wydawało definitywnie.
W 2001 roku, po dziesięcioletniej przerwie, powrócił do czynnej służby instruktorskiej na prośbę przeżywającej kryzys drużyny. Sformułował 7 letni plan naprawczy, zebrał wokół siebie kilkuosobowy zespół przyjaciół - dawnych instruktorów Szesnastki. Razem, w ciągu zaledwie kilku lat, z upadającej drużyny, uczynili jedno z najsilniejszych środowisk obecnego ZHR - wychowując liczne zastępy młodych, dobrze zapowiadających się instruktorów, którzy po kilku latach przejęli z rąk starszych prowadzenie Szczepu i drużyn 16WDH.
Warto wymienić dokonania Szwejka w służbie instruktorskiej poza drużyną.
1980-1981
Rzucił pomysł i opracował projekt powołania Unii Najstarszych Drużyn Harcerskich Rzeczypospolitej, której celem miało być dążenie do odnowy ideowej i metodycznej ZHP w oparciu o przykład i aktywność najbardziej tradycyjnych środowisk harcerskich. Projekt UNDHR o pół roku wyprzedzał powstanie KIHAM. Przygotował i przeprowadził pierwszy Zlot Najstarszych Drużyn Harcerskich z okazji obchodów 70-lecia 16WDH, gdzie powołano do życia istniejącą do dziś UNDHR.
1980
We wrześniu 1980 r. sformułował listę postulatów pod adresem władz ZHP mających na celu odnowę harcerstwa. Postulaty te po raz pierwszy zostały zaprezentowane podczas zbiórki wyborczej hufca ZHP Warszawa Ochota. Ich treść była w dużej mierze tożsama z późniejszym listem instruktorów krakowskich.
1980-1981
Od pierwszej zbiórki brał bardzo aktywny udział w pracach warszawskiego kręgu KIHAM, a zwłaszcza w komisji opracowującej regulaminy stopni, do których wprowadził wiele treści wynikających z doświadczeń 16WDH.
Jako komendant szczepu, zainicjował i za zgodą drużyny żeńskiej, przeprowadził proces rozwiązania koedukacyjnego szczepu i pełnego usamodzielnienia się drużyn męskich i żeńskich, co miało na celu ich wzmocnienie, ale przede wszystkim próbę znalezienia i wypraktykowania nowego modelu metodyki i programu żeńskiego. Był to prawdopodobnie pierwszy po 1956 roku przypadek rozwiązania koedukacyjnego szczepu w ZHP. Pracą drużyny żeńskiej kierowała od tamtej pory Agnieszka Kalbarczyk, a jej przykład i uzyskane w samodzielnej pracy doświadczenia stały się kilka lat później inspiracją dla odtworzenia się żeńskiego ruchu harcerskiego i powstania Organizacji Harcerek w ZHR.
1982-1987
14 grudnia 1981 r. założył, na początku działający tajnie, wędrowniczy pluton 16WDH-y "Sulima". Podczas pracy z wędrownikami opracował i przetestował podstawy metodyki wędrowniczej: system patrolowo - sekcyjny, program oparty na służbie społecznej i wyczynowej specjalizacji.
1986
Przeprowadził obchody 75-lecia 16WDH i przy tej okazji zainicjował i współorganizował wystawę pt "75 lat Harcerstwa Warszawskiego" w Muzeum Woli. Skupił wokół tego przedsięwzięcia kilkanaście warszawskich drużyn, nie tylko z UNDHR i zachęcił je do włączenia się w działania programowe tajnego Ruchu harcerskiego.
1985-1987
Na polecenie hm. Stanisława Czopowicza stworzył i kierował siecią łączności krajowego kolportażu wydawnictw podziemnych "Ruchu" (kryptonim "Celinka") obsługiwanej przez wędrowników z 16WDH. O jakości organizacji tej komórki świadczy to, że podczas bardzo intensywnych, wieloletnich działań kurierskich nie zanotowano ani jednej wpadki!
1987
Wczesną wiosną 1987 został szefem mazowieckiego sztabu Białej Służby. Opracował program i jako komendant przeprowadził tajny zlot św. Jerzego w Puszczy Bolimowskiej jako trening przed Białą Służbą. W zlocie tym wzięło udział ponad 800 harcerek i harcerzy z drużyn związanych z Ruchem.
Kierował Białą Służbą podczas spotkań i mszy Jana Pawła II w Warszawie oraz dowodził mazowieckimi kontyngentami BS w Tarnowie i Gdańsku. Został za to zawieszony w ZHP, a jego wędrownicza drużyna rozwiązana.
1987
Opracował nową koncepcję pracy (kryptonim "Śliwka") tajnej organizacji instruktorskiej "Ruch". Koncepcja ta polegała na szerokim i jawnym upowszechnieniu założeń ideowych i przedsięwzięć programowo-metodycznych Ruchu z jednoczesnym utrzymaniem w konspiracji ośrodków kierowniczych. Przejawiało się to powołaniem licznych pozornie niezwiązanych ze sobą, inicjowanych oddolnie programów i akcji, które wciągały w obszar oddziaływania Ruchu liczne dotąd nie związane z nim drużyny harcerskie. Sam stawał na czele wielu takich jawnych przedsięwzięć. W konsekwencji powierzono mu funkcję V-ce Naczelnika Ruchu ds. programowych.
Poprowadził II edycję konspiracyjnego kursu drużynowych Ruchu "Szkoła pod lasem".
Opracował program i przeprowadził tajny kurs instruktorski Ruchu dla kleryków seminarium diecezji warszawskiej.
Napisał i wydał w podziemnym wydawnictwie książkę pt. "Służba Otrzeźwienia Narodowego" prezentującą wędrowniczy program służby i walki o trzeźwość społeczeństwa.
Zainicjował i opracował zasady Ogólnopolskiego Konkursu Drużyn Starszoharcerskich ( w obecnej nomenklaturze Wędrowniczych) o tytuł "Drużyny Rzeczypospolitej" będącego pierwowzorem dzisiejszego systemu kategoryzacji drużyn w ZHR.
Napisał podręcznik metodyczny pt. "Harcerski System Wychowania". Ze względu na rozmiar (320 str.) i wynikające z tego koszty, książka nie mogła być wydana w harcerskim podziemiu. Podręcznik był używany w odpisach i kserokopiach.
1988
Szukając sposobu na niezależną od ZHP i władz komunistycznych, a jednocześnie legalną działalność harcerską, powołał do życia niezależną organizację "Polskie Bractwo Skautowe". Opracował projekt statutu oraz założenia ideowe, metodyczne i programowe bractwa. Idea PBS polegała na ominięciu monopolu komunistycznego ZHP na legalną działalność harcerską poprzez używanie terminologii skautowej, od której ZHP oficjalnie się odżegnywał. Założenia te oraz wezwanie do tworzenia wspólnot skautowych PBS zostały rozpowszechnione w broszurze "O metodzie skautowej" jego autorstwa. Do formalnej rejestracji organizacji ostatecznie nie doszło, ze względu na powstanie ZHR. PBS był jedną z organizacji założycielskich ZHR, a wspólnoty skautowe PBS stały się drużynami ZHR. Założenia programowo - metodyczne PBS zostały wykorzystane do opracowania metody wędrowniczej w ZHR, a także w ZHP (Ruch "Całym Życiem").
1989
Był jednym z inicjatorów spotkania 12 lutego, które miało rozstrzygnąć spór o dalszą strategię niezależnego harcerstwa w Polsce, gdzie zdecydowanie występował na rzecz powołania niezależnej od ZHP organizacji harcerskiej. W wyniku ustaleń podjętych na tym spotkaniu wszedł w skład 10-cio osobowego prezydium Komisji Organizacyjnej ZHR. Wykorzystując doświadczenie związane z próbami rejestracji PBS opracował pierwszy projekt statutu ZHR i przeprowadził ogólnopolskie konsultacje w tej sprawie.
1989-1990
Na założycielskim Zjeździe ZHR wszedł w skład pierwszej Rady Naczelnej. Był odpowiedzialny za proces sądowej rejestracji ZHR. Jednocześnie pełnił funkcję Z-cy Naczelnika ZHR ds. harcerstwa męskiego - z zadaniem przygotowania Związku do powołania dwóch oddzielnych organizacji męskiej i żeńskiej. Zostały one powołane w 1990 r. z chwilą zakończenia jego kadencji.
W latach 1991-2000 nie angażował się w pracę harcerską. Założył rodzinę oraz rozwijał własne firmy jako przedsiębiorca.
2000
Na prośbę harcerzy Szesnastki po dziesięciu latach „harcerskiej emerytury” ponownie włożył mundur i wrócił do czynnej służby instruktorskiej. Opracował 7-mio letni plan sanacji 16WDH i wraz z innymi instruktorami wdrożył go w życie. W wyniku tych działań 16WDH, w ciągu zaledwie kilku lat stała się jednym z najsilniejszych środowisk ZHR. Uruchomił internetowy serwisu 16wdh.pl i opracował niezwykle ciekawą internetową Kronikę Szesnastki szczegółowo opisując dzieje w drużyny, których był świadkiem (1972-1987).
2002
Wraz z innym instruktorem 16WDH - phm. Lechem Najbauerem zainicjował powstanie, opracował założenia i powołał do życia Harcerskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe. Jako pierwszy Komendant Główny HOPR doprowadził do żywiołowego rozwoju Pogotowia w ZHR.
2004
Na prośbę kilku hufców warszawskich objął funkcję Komendanta Mazowieckiej Chorągwi Harcerzy ZHR, dokonując przełomu w popadającym w coraz większy kryzys harcerstwie męskim Mazowsza. W szczególności skoncentrował działalność chorągwi na zadaniu kształcenia instruktorów. Wraz z innymi bardzo aktywnie współtworzył zespół Mazowieckiej Szkoły Instruktorów i założenia reformy kształcenia drużynowych harcerskich (kurs Agricola). Brał udział jako komendant w trzech jego edycjach. Zainicjował kursy na brązowy patent kształceniowy, uruchomił pierwszą edycję turnieju o tytuł najlepszego zastępu chorągwi i mistrzostwa harcerskie Mazowsza.
2004
Jesienią 2004 wraz z grupą przyjaciół uruchomił Internetowe Pismo Instruktorów "Pobudka" wchodząc w skład jego redakcji.
2006
Uruchomił Wirtualną Kronikę Harcerstwa w ramach stworzonego przez siebie portalu scouting.pl. Serwis ten miał za zadanie zintegrować internetowe kroniki drużyn harcerskich i w ten sposób ukazać dzieje i współczesność harcerstwa w perspektywie widzianej nie z punktu widzenia Głównych Kwater i Naczelnictw ale drużyn, a więc miejsc gdzie faktycznie toczy się życie harcerskie i gdzie odbywa się proces wychowawczy będący sensem istnienia harcerstwa.
2007
Opracował Honorowy Kodeks Podchodów i uruchomił serwis internetowy Podchody, który miał za zadanie reaktywować tę jedną z najbardziej emocjonujących gier harcerskich poprzez stworzenie zasad umożliwiających podchodzenie obozów bez wcześniejszego uprzedzenia.
2007-2014
W 2007 był inicjatorem powołania kursu instruktorskiego, który przyjął nazwę „Jakobstaf”. Był jego komendantem do chwili rozwiązania w 2014 roku. Kurs ten choć formalnie podharcmistrzowski, kształcił instruktorów do poziomu harcmistrzowskiego w bardzo wymagającej formule i stał się inspiracją dla wielu późniejszych form kształcenia w ZHR i w ZHP.
2008
Wychodząc od krytycznej oceny stanu środowiska instruktorskiego ZHR, opracował projekt nowego systemu stopni instruktorskich, który zmieniał założenia kształcenia instruktorskiego z dotychczasowej formuły kompetencji organizacyjnych (pwd – drużynowy, phm – hufcowy, hm – komendant chorągwi) na formułę kompetencji wychowawczych (pwd – certyfikat dopuszczający do prowadzenia drużyny, phm – sprawdzony drużynowy – instruktor dążący do mistrzostwa w metodycznym prowadzeniu drużyny , hm – mistrz w sprawdzeniu drużyny).
Tak opracowany system stopni został uzupełniony o dwie trzystopniowe odznaki odzwierciedlające posiadanie dodatkowych kompetencji instruktorskich: Odznakę Kadry Kształcącej i Odznakę Kadry Zarządzającej.
2010
W porozumieniu z nowym komendantem Mazowieckiej Chorągwi Harcerzy – hm. Andrzejem Jaworskim, członkiem kadry Jakobstaf, wdrożył na terenie chorągwi program „drużynowy = instruktor”, który miał za cel doprowadzenie do sytuacji, w której wszystkie drużyny będą prowadzone przez pełnoletnich instruktorów w stopniu co najmniej pwd uprzednio do tego przygotowanych poprzez kursy i specjalnie pod tym kątem opracowywane próby instruktorskie. Program zakładał też opracowywanie prób na stopnie podharcmistrza i harcmistrza dla drużynowych w oparciu o zadania wynikające z podnoszenia pracy drużyn na coraz wyższy poziom metodyczny. Program był de facto praktyczną realizacją projektu nowych stopni instruktorskich, pod rządami starego regulaminu stopni. Jest realizowany w chorągwi mazowieckiej do dziś, przynosząc bardzo wymierne efekty w jakości pracy drużyn.
2011
We wrześniu 2011 roku, jako szef Komitetu Obchodów Jubileuszu 100 –lecia 16 WDH, złożonego z byłych i obecnych instruktorów 16 WWDH przygotował i przeprowadził trzydniowy jubileusz Szesnastki.
We wrześniu 2011 r. ukazał się drukiem podręcznik „Harcerski System Wychowania” – Niezależne Wydawnictwo Harcerskie 2011. Książka napisana w 1987-88 roku i zaktualizowana do warunków pracy harcerskiej w początku XXI wieku, która pod koniec lat 80-tych funkcjonowała w odbitkach ksero, a następnie już po aktualizacji jako skrypt (PDF) kursu „Jakobstaf”. Podręcznik okazał się przydatny w całym ruchu harcerskim. Do 2018 roku ukazały się cztery wydania książki.
2012
Bral udział w pracach międzyorganizacyjnego komitetu redakcyjnego ds. opracowania informatora o harcerstwie dla dyrektorów warszawskich szkół. Informator został wydany nakładem Miasta Stołecznego Warszawy i znalazły się w nim dwa teksty Marka, m.in. „Jak harcerstwo wychowuje?”
2012 -2014
Współtworzył program kształceniowy „Skole” realizowany przez Fundację Harcerstwa Drugiego Stulecia, polegający na przyznawaniu grantów wspierających realizacje kursów instruktorskich w organizacjach harcerskich ZHP ZHR, SH, FSE. Ideą programu była wzajemna wymiana doświadczeń kształceniowych i podnoszenie na wyższy poziom kursów realizowanych w całym ruchu harcerskim.
2014-2016
Po 10 –ciu latach ponownie objął funkcje komendanta Mazowieckiej Chorągwi Harcerzy, głownie po to aby zapewnić kontynuację rozpoczętych w 2010 roku reform metodycznych i programowych ma Mazowszu. Funkcje przekazał absolwentowi „Jakobstaf” hm. Janowi Pastwie, który dalej kontynuował rozpoczęte reformy.
2016-2018
Pełnił funkcję V-ce Naczelnika Harcerzy, m.in. opracował system kategoryzacji drużyn wędrowniczych.
Od 2018
Jest członkiem Komisji Harcmistrzowskiej Organizacji Harcerzy ZHR. Po 11 latach starań przekonał kolejnego naczelnika Harcerzy do wprowadzenia opracowanych w 2008 roku Odznak Kadry Kształcącej OKK i Zarządzającej OKZ. Prowadzi kursy KK i kursy harcmistrzowskie. Opracował program Kursów Judymowych przygotowujące metodycznie osoby dorosłe do rozpoczęcia służby instruktorskiej. Prowadził dwie pierwsze edycje tych kursów (2019 i 2019/20).
Od 2019
Fundator Jakobstaf! Fundacji Harcerstwa i szef Rady Fundatorów.
Publikacje harcerskie
- Służba Otrzeźwienia Narodowego - Harcerska Oficyna Wydawnicza „Bratnie Słowo”, 1987
- O metodzie skautowej PBS – broszura z serii „Materiały metodyczno-programowe dla drużyn starszoharcerskich” – Zeszyt 4, 1988
- Harcerstwo w gimnazjum – jak to działa? – ZHR, 2005
- Harcerstwo warszawskich szkołach - praca zbiorowa – Miasto st. Warszawa, 2011
- Harcerski System Wychowania - Niezależne Wydawnictwo Harcerskie, 2011 (Wydanie 1), 2012 (Wydanie 2), 2014 (Wydanie 3), 2018 (Wydanie 4)
- System zastępowy – Zastęp Zastępowych i Rada Drużyny – Wydawnictwo ZHR, 2012 (Wydanie 1), 2019 (Wydanie 2)
Publikacje w prasie harcerskiej
- Sulimczyk
- Pobudka
- Drogowskazy
- HaeR
Wykształcenie i praca zawodowa
Mgr inż. elektryk o specjalności: mikromaszynowe, elektryczne elementy automatyki - ukończył Wydział Elektryczny Politechniki Warszawskiej (1987). W ramach pracy magisterskiej opracował innowacyjny, jak na tamte lata, program komputerowy do automatycznego projektowania serii transformatorów, który posiadał także moduł edukacyjny. Później pracował jako informatyk zajmując się budowaniem oprogramowania dla firm, serwisów internetowych i systemów zarządzania treścią – CMS
W latach 1989 -2013 przedsiębiorca.
W latach 2013-2017 pracownik Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, gdzie, wykorzystując wiedzę i doświadczenie instruktorskie, opracował, wdrożył oraz przez cztery lata prowadził program kształtowania postaw i kompetencji osobistych słuchaczy – przyszłych wyższych urzędników służby cywilnej. Po 2017 roku ponownie wrócił do informatyki.
Warszawa, 02.02.2021 r.
Jarosław Błoniarz
